بنا بر یکی از نظریههای مورد قبول، هسته اصلی جامعه کوچرو بختیاری بر پایه «مال» بنا شده است که شامل چندین سیاه چادر متشکل از برادران و عموزادگان است و در مراحل بعدی این ساختار به صورت عمودی مال؛ اولاد؛ تَش؛ تیره؛ طایفه؛ باب و ایل از گذشته تا کنون رواج داشته است. به احتمال زیاد وابستگی تیرهها و طایفهها و ساختارهای بعدی عمدتا بر پایه همجواری و همپیمانی در جنگ و صلح یا مالیاتدهی استوار است و تقسیم کلی این قوم به دو ایل «چهارلنگ» و «هفت لنگ» نیز آنچنان که از قول پیشینیان آمده بر پایه مالیاتدهی استوار بوده است و نه وابستگی خونی.
ایل بزرگ بختیاری در مناطق چهارمحال و بختیاری، اصفهان، خوزستان و لرستان ساکن هستند و در این بین کوچ بزرگ و کوچ کوچک را انجام میدهند. از نیمهی فروردین تا اواخر اردیبهشت از گرمسیر (شهرهایی در استان خوزستان) به منطقهی سردسیر (ییلاق) خود در استان چهارمحال و بختیاری و دامنههای شمالی رشته کوه زاگرس نقل مکان میکنند و از اواخر شهریور تا اواسط آبان همین مسیر را برمیگردند.
به طور کلی در بختیاری سه ایلراه وجود دارد، که طولانیترین آنها متعلق به چهارلنگها است. طول این ایلراه حدود 444 کیلومتر است که از منطقه سردشت در دزفول آغاز شده و به چناورد در سرحد میرسد. چهارلنگها هنگام کوچ بهاره این مسیر را در مدت زمان 27 تا 40 روز طی میکنند؛ البته در کوچ پاییزه به دلیل سرازیری مسیر و کمبود آب و علوفه توقف کمتری در منزلگاهها صورت میگیرد در نتیجه این مدت زمان به مراتب کمتر میشود.
تفاوت کوچ طوایف چهارلنگ در منزلگاهها است و به طور کلی هر طایفه منزلگاههای مخصوص به خود را دارد که در بین تمام عشایر مشخص است. هفتلنگها دارای دو ایلراه هستند. یکی ایل راه بازفت که طول آن 271 کیلومتر است و از حوالی مسجدسلیمان آغاز شده تا دره بازفت در دامنه کوهرنگ امتداد دارد. ایلراه دیگر به نام دز پارت معروف است که از حوالی شهرکرد آغاز و به حدود ایذه در گرمسیر به طول 217 کیلو متر منتهی میشود. مدت زمانی که هفتلنگها ایلراه خود را میپیمایند بین 16 تا 25 روز محاسبه شده است.
نظرات شما عزیزان:
|